[tab name=”1″]”San Rideau” – czyli “Osłona Sanu” Wzniesiony w latach 1892 – 94 przez inż. Maurycego von Brunnera, jest oddalony od Przemyśl ok. 8 km.
Fort XIII był fortem pancernym trzykondygnacyjnym, dwu-wałowym, ześrodkowanym, należy do V odcinka obrony Twierdzy Przemyśl. Podlegały mu dwa forty pośrednie XIIIa i XIIIb. Całkowita powierzchnia pomieszczeń fortecznych wynosiła 2200 m2. Na górnym wale wzniesiono działobitnię z 6 haubicami kal. 150 mm. umieszczonymi w wieżach z pancernymi kopułami. Posiadał również 4 szybkostrzelne armatki kal. 80 mm. Przedpole fortu zabezpieczały zasieki z drutu kolczastego, a nocą oświetlał go specjalny ruchomy reflektor. Załogę fortu stanowiło 800 żołnierzy i 12 oficerów.[/tab]
[tab name=”2″]
Magazyny artyleryjskie fortu mieściły 3 wagony z amunicją. Głównym zadaniem  fortu było osłanianie linii rzeki San od strony wschodniej oraz osłona pobliskiej linii kolejowej łączącej Przemyśl z Krakowem. Zasięg dział fortecznych zapewniał skuteczna kontrolę nad brodami rzecznymi, począwszy od miejscowości Hurko aż po wieś Walawa. Z fortem tym związana jest bardzo ciekawa historia, otóż w czasie wysadzania  fortu w dniu 22 marca 1915 roku zapomniano o 2 oficerach rosyjskich wziętych do niewoli w przeddzień kapitulacji.[/tab]
[tab name=”3″]  Umieszczeni w dolnych podziemnych kazamatach zostali. w skutek wybuchu. zasypani gruzem. Dzięki temu, że uzyskali dostęp do podziemnych magazynów żywności i wody jednemu z nich udało się przeżyć, został wydobyty w 1923r spod gruzów. podczas prac rozbiórkowych  fortu prowadzonych przez pracowników firmy poszukującej metali kolorowych. Niestety mimo wysiłków lekarzy zmarł w przemyskim szpitalu.[/tab]
[tab name=”4″]O tym wojennym epizodzie nakręcono w 1984r. film pt. „Fort 13”. Fort jest udostępniony do zwiedzania. Niestety, stopień jego zniszczenia szacowany jest na ok.75%, posiada jednak bardzo dobrze zachowany “Mur Carnota” oraz system podziemnych korytarzy z zapadniami. Przy zwiedzaniu fortu należy zachować szczególną ostrożność.[/tab]
[end_tabset]
Fort XIII-San Rideau